Tegen vier kopstukken van de verboden motorclub Satudarah (SMC) heeft het Landelijk Parket van het Openbaar Ministerie (OM) zojuist in de rechtbank Overijssel te Zwolle tot 7 jaar gevangenisstraf geëist. Volgens het OM hebben de bestuursleden leiddinggegeven aan de internationale criminele organisatie SMC die als oogmerk heeft diefstal, afpersing, bedreiging, (zware) mishandeling en overtreding van de drugs- en wapenwetgeving.
Het OM verdenkt verdachten A.M. en M. bovendien van het witwassen van respectievelijk ruim 103.000 euro en 275.000 euro.
De zaak tegen een vijfde leider van de SMC, X.M. (47 jaar), is aangehouden tot 23 november wegens ziekte van de raadsman van die verdachte.
De vier verdachten die vandaag terechtstonden, komen uit Tilburg en Enschede. Hun leeftijden lopen uiteen van 44 tot 56 jaar. Het OM eiste driemaal 7 jaar gevangenisstraf en eenmaal 6 jaar gevangenisstraf, tegen penningmeester I.
Langlopend onderzoek
In mei 2016 is het inmiddels langlopende strafrechtelijk onderzoek Largo onder het gezag van het Landelijk Parket gestart. Aanleiding was de verdenking dat de Satudarah MC een criminele organisatie is die het plegen van misdrijven als oogmerk heeft. Typerend voor het onderzoek is dat de bewijsmiddelen vooral afkomstig zijn uit vele strafrechtelijke onderzoeken die overal in het land hebben gelopen.
Op 26 september 2017 werden verdachten A.M., X.M. en M. aangehouden. Verdachte B. bleek spoorloos, maar is later alsnog aangehouden. Via penningmeester I., die later werd gearresteerd, is op 26 september 2017 binnen SMC wereldwijd bericht dat de aanhoudingen van de hoogste bestuursleden hadden plaatsgevonden.
Handboek, statuten en documentaire
Ondanks dat door verdachten afgeschermd gecommuniceerd werd via PGP-telefoons en met versluierd taalgebruik en ‘nicknames’ heeft het OM inzage verkregen in voor de strafzaak Largo belangrijke communicatie en informatie.
Belangrijk voor het onderzoek Largo zijn ook getuigenverklaringen geweest, die zijn vastgelegd in proces-verbaal bevindingen. Er zijn ook verklaringen van zogenoemde bedreigde getuigen, die alleen anoniem durfden te verklaren uit angst voor represailles waarmee gedreigd werd vanuit de SMC-leiding. Daar waar getuigen relevant hebben dúrven verklaren over de SMC, vinden hun verklaringen in grote mate steun in de overige bewijsmiddelen.
Eveneens belangrijk zijn vele documenten die door de jaren heen op veel verschillende plaatsen in beslag zijn genomen door de politie. Het gaat onder meer om aantekeningen van aanwezigen bij SMC-vergaderingen en om documenten die door de SMC zelf door de jaren heen zijn opgesteld.
Ook de documentaire One Blood (2015), die in samenwerking met de SMC tot stand kwam, spreekt volgens het OM boekdelen over de cultuur van wetteloosheid die de SMC kenmerkt.
Hoewel het eind proces-verbaal in de strafzaak Largo reeds in mei 2018 door politie en justitie is vervaardigd en ingediend, hebben uiteenlopende omstandigheden –bijvoorbeeld corona en aanzienlijke aantallen onderzoekswensen- ertoe geleid dat het OM pas vandaag de strafeisen tegen de hoogste SMC-leiders kon uitspreken.
Civiele verboden
Met alleen strafrechtelijk ingrijpen pak je weliswaar een aantal daders aan, maar niet de achterliggende structuren die hen in staat stellen zich te misdragen. Om te voorkomen dat die structuren in stand kunnen blijven is er een bredere overheidsaanpak gaande, bestaande uit de inzet van strafrecht, civiel recht én bestuursrecht. Ook de zaaksofficieren van Largo onderstreepten vandaag het belang van een combinatie van zowel strafrechtelijk als bestuurlijk en civielrechtelijk ingrijpen.
In de brede aanpak van OMG’s voert het OM al enige jaren ook civiele procedures tot verbodenverklaring. Inmiddels zijn verschillende OMG’s civiel verboden verklaard wegens strijd met de openbare orde. Dat geldt voor Hells Angels, No Surrender, Caloh Wagoh (niet onherroepelijk), Catervarius, Bandidos en ook de SMC (onherroepelijk).
Cultuur van wetteloosheid, geweld en intimidatie
De vier hoogste leiders van de SMC zijn, naar de mening van het OM, bepalend geweest in het creëren en in standhouden van een cultuur van wetteloosheid, geweld en intimidatie. Binnen deze organisatie spelen het plegen van strafbare feiten, het intimideren door leden van externen of ‘ongehoorzame’ leden en het opleggen van de zwijgplicht aan leden de boventoon. Door middel van het dreigen met en het uitoefenen van geweld beoogt de organisatie angst in te boezemen.
“Alles gaat over macht”, sprak de officier van justitie. “Het gaat over hun positie als leiders binnen de SMC en over de positie van de SMC zelf, ten opzichte van andere Outlaw Motorcycle Gangs (OMG’s). Maar ook over de positie van deze OMG ten opzichte van de samenleving: het openbaar bestuur, ondernemers, de pers en gewone burgers.”
Weglopen, zelf stoppen met de SMC was zo goed als onmogelijk, refereerde een van beide officieren van justitie ter zitting vandaag aan de clubmaatregel ‘bad standing’. Daarbij wordt een lid met grof geweld en door gedwongen afgifte van zijn motor en betaling van 5.500 euro uit de club gezet. Hoewel verenigingen reglementen en statuten mogen hebben, kunnen die nooit zo ver gaan dat het wetboek van strafrecht aan de kant wordt gezet, bepleitte de officier van justitie in de Zwolse rechtbank. “Het grondrecht van vrijheid van vereniging gaat ver. Maar daaronder valt ook het recht om weer te vertrekken, om een organisatie de rug toe te keren.”
Forse straffen
Het OM vindt dat forse straffen op zijn plaats zijn. “We hebben niet te maken met zomaar een criminele organisatie. De situatie is vele malen ernstiger. Het is nu tijd krachtig duidelijk te maken dat de grenzen ver zijn overschreden door de door deze verdachten begane feiten zwaar te bestraffen.”
Zaak gaat verder
De strafzaak tegen de vier kopstukken gaat op 1 november om 9.30 uur verder met de pleidooien van de verdediging.
De zaak tegen het vijfde bestuurslid zal naar verwachting op 23 november 2021 worden voortgezet.
